پاسخ: با توجه به احاديث خاندان وحى، در عصر غيبت، وظايف وتکاليفى براى شيعه مشخص ومعين نموده اند که بخشى از آنها بدين ترتيب است:
1- معرفت وشناخت آن حضرت: يکى از وظايف شيعه نسبت به امام زمان (عجل الله فرجه) به دست آوردن شناخت صفات وآداب وويژگيهاى آن جناب وعلايم حتمى ظهور او مى باشد. زيرا آن حضرت، امامى است واجب الاطاعه، وهر کس که اطاعتش واجب است بايد صفاتش را شناخت، تا با شخص ديگرى که مقام او را به دروغ وستم ادعا مى کند، اشتباه نگردد. بنابراين شناخت ودانستن صفات مولايمان حضرت حجت (عليه السلام) واجب است.
امام صادق (عليه السلام) فرموده است: (به درستى که بهترين وواجب ترين فريضه ها بر انسان شناخت پروردگار واقرار به بندگى او است… وپس از آن شناخت فرستاده خدا است وگواهى دادن به پيغمبرى او… وبعد از آن، شناختن امامى است که به صفت ونامش در حال سختى وراحتى به او اقتدا مى نمايى). (1)
2- انتظار فرج وظهور آن حضرت: در رابطه با اين وظيفه، مطالبى را بطور جداگانه آورده ايم که ما را از توضيح در اين بخش مستغنى مى کند.
3- محزون بودن از فراق آن حضرت: اين امر، يکى از نشانه هاى دوستى واشتياق به آن امام است. امام رضا (عليه السلام) مى فرمايد: (چه بسيار زنان جگر سوخته مؤمنه وچه بسيار مردان مؤمن جگر سوخته خواهند بود، آنگاه که (ماء معين) (امام زمان) مفقود وغايب گردد). (2)
ونيز امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: (شخص مهموم واندوهگين به خاطر ما که غم واندوهش از جهت ظلمى است که بر ما رفته، نفس کشيدنش تسبيح گويى است، وهم او به خاطر امر ما عبادت است، وپنهان داشتن سر ما، براى او به منزله جهاد در راه خداوند است). (3)
4- دعا کردن براى آن حضرت: اين وظيفه نيز به طور جداگانه در همين فصل آمده که مى توانيد مراجعه فرماييد.
5- صدقه دادن به نيابت از آن حضرت: اين امر نشانه مودت ودوستى آن جناب وولايت است.
سيد بن طاووس - رحمه الله - در کتاب (کشف المحجه) به فرزندش چنين سفارش مى کند: (… در پيروى ووفادارى وتعلق خاطر وبستگى نسبت به آن حضرت به گونه اى باش که خدا ورسول او (صلى الله عليه وآله وسلم) وپدران آن حضرت وخود او از تو مى خواهند، وحاجات آن بزرگوار را برخواسته هاى خود مقدم بدار، هنگامى که نمازهاى حاجت را به جاى مى آورى، وصدقه دادن از سوى آن حضرت را، پيش از صدقه دادن از سوى خودت وعزيزانت قرا ده، ودعا کردن براى آن حضرت را مقدم بدار، که سبب مى شود به سوى تو توجه فرمايد وبه تو احسان نمايد…). (4)
6- حج رفتن به نيابت آن حضرت: اين کار، بين شيعيان در روزگار قديم متداول بوده است. حاجيان معمولا در مراسم عبادى - سياسى حج، بعد از آنکه اعمال واجب خود را انجام دادند، سعى مى کنند اعمال حج را به نيابت از طرف محبوبترين افراد خود نيز انجام دهند. حضرت مهدى (عليه السلام) که محبوبترين افراد نزد شيعيان است، از هر کس شايسته تر است که به نيابت از آن حضرت حج به جاى آورده شود. وبه طور مسلم، اين عمل باعث مى شود که حج خود او نيز، بيشتر مورد قبول حق تعالى قرار گيرد. ولى بايد توجه داشت که پول حجى که نيابتا از امام زمان (عجل الله فرجه) انجام مى گيرد حتما پاک وبدون شبهه باشد.
7- قيام هنگام شنيدن نام آن حضرت: شايسته است يک شيعه واقعى هرگاه نام مبارک آن حضرت خصوصا (قائم) برده مى شود، برخيزد وبه احترام آن امام تمام قد بايستد، چنانکه سيره بعضى از امامان معصوم - عليهم السلام - ما چنين بوده است. از آنجايى که اين موضوع در بخش دوم کتاب به تفصيل بحث شده است در اينجا به همين مقدار بسنده مى کنيم.
8- دعا براى حفظ ايمان: چون در عصر غيبت خطرات بسيار وامواج خطرناکى خانه دل انسان را تهديد مى کند، لازم است که ضمن تلاش جدى براى تخلق به اخلاق الهى، دست به دعا بلند کرد واز خداوند استمداد نمود. دعايى است که سيد بن طاووس در کتاب (مهج الدعوات) آورده، در حديثى که غيبت حضرت مهدى (عجل الله فرجه) در آن ياد شده، راوى گويد: عرض کردم: شيعيانت چکار کنند؟ فرمود: (بر شما باد به دعا کردن وانتظار فرج کشيدن). سپس گويد عرضه داشتم: به چه چيزى دعا کنيم؟ فرمود: مى گويى:
(اللهم انت عرفنى نفسک، وعرفتنى رسولک، وعرفتنى ملائکتک، وعرفتنى نبيک وعرفتنى ولاه امرک؛ اللهم لا آخذ الا ما اعطيت، ولا اوقى الا ما وقيت، اللهم لا تغيبنى عن منازل اوليائک، ولا تزغ قلبى بعد اذ هديتنى، اللهم اهدنى لولايه من فرضت طاعته)
بار خدايا! تو خودت وفرستاده ات وفرشتگانت وپيغمبرت وواليان امرت را به من شناساندى، بار خدايا! من نگيرم جز آنچه که تو عطا کنى وهيچ نگهدارنده اى جز تو برايم نيست؛ بار خدايا! مرا از منازل دوستان خود دور مگردان، ودلم را پس از آنکه هدايت کرده اى منحرف منماى؛ خدايا! مرا به ولايت کسى که اطاعتش را بر من واجب ساخته اى هدايت فرماى). (5)
9- سعى دراصلاح جامعه، وامر به معروف ونهى از منکر: از جمله وظايف مهم شيعيان وشيفتگان حضرت حجت (عليه السلام) اصلاح جامعه خود است. البته بديهى است که امتى مى تواند در رابطه اين امر مهم موفق باشد که خودسازى را مقدم بر ديگر سازى بداند وبه خود بيشتر بپردازد. سعى وتلاش در راه اصلاح ديگران ومبارزه با کجرويها وفسادها واهتمام به امر به معروف ونهى از منکر به منظور اصلاح جامعه وتربيت انسانهاى صالح وشايسته وظيفه عاشقان در عصر غيبت است.
پيامبر اکرم (صلى الله عليه وآله وسلم) مى فرمايد: (هر کس صبح کند وبه امور مسلمانان اهتمام نورزد، مسلمان نيست، وکسى که بشنود فرياد انسانى را که از مسلمانان کمک مى طلبد وبه نداى او پاسخ مثبت ندهد، مسلمان نيست). (6)
آرى، بزرگترين آمر به معروف وناهى از منکر در عصر ظهور، خود امام مهدى (عليه السلام) است. پس چگونه ممکن است جامعه منتظر، خشنودى مهدى (عليه السلام) را بخواهد، ودر اين بعد به مهدى (عليه السلام) اقتدا نکند؟!
10- تزکيه وخودسازى: پاکسازى درون از صفات پليد، زيور دادن آن به وسيله اخلاق پسنديده، از جمله وظايفى است که در هر زمان واجب است، ولى ياد کردن آن به طور خصوص، در وظايف زمان غيبت حضرت ولى عصر (عجل الله فرجه)، از اين جهت است که درک فضيلت صحبت او وقرار گرفتن در اعداد اصحاب آن جناب، بستگى به آن دارد. امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: (هر کس که دوست مى دارد از اصحاب حضرت قائم (عليه السلام) باشد، مى بايست منتظر باشد ودر اين حال به پرهيزکارى واخلاق نيکو رفتار نمايد، در حالى که منتظر باشد، پس چنانچه بميرد وپس از مردنش قائم (عليه السلام) به پا خيزد، پاداش او همچون پاداش کسى خواهد بود که آن حضرت را درک کرده است، پس کوشش کنيد ودر انتظار بمانيد، گوارا باد شما را اى گروه مشمول رحمت خدا). (7)
همچنين وظايفى از قبيل: اظهار اشتياق به ديدار آن حضرت، حضور در مجالس حضرتش، درخواست معرفت او از خدا، اهتمام وتصميم قلبى بر يارى وى، زيارت وسلام آن حضرت در هر مکان، هديه ثواب نماز به آن جناب، دعوت مردم به او، دعا براى جلوگيرى از نسيان ياد آن سرور، اهتمام در اداى حقوق برادران دينى و…
پي نوشته ها :
(1) مکيال المکارم، موسوى اصفهانى، ج 2، ص 171.
(2) کمال الدين وتمام النعمه، شيخ صدوق، ص 371.
(3) اصول کافى، مرحوم کلينى، ج 2، ص 226.
(4) مکيال المکارم، موسوى اصفهانى، ج 2 ص 288.
(5) مکيال المکارم، موسوى اصفهانى، ج 2، ص 261.
(6) ميزان الحکمه، محمدى رى شهرى، ج 4، ص 531.
(7) مکيال المکارم، موسوى اصفهانى، ج 2، ص 437
